Fatburners onder de loep: wat mag je écht verwachten?
Fatburners onder de loep: wat mag je écht verwachten?
Afvallen is niet makkelijk. Zeker niet als je al jaren bezig bent met lijnen, jezelf keer op keer herpakt, en toch het gevoel houdt dat je maar blijft vechten tegen je eigen lichaam. Als je alles al geprobeerd hebt — koolhydraatarm, calorieën tellen, vasten, sporten — en de weegschaal nauwelijks beweegt, dan is het logisch dat je uitkijkt naar een hulpmiddel. Iets dat het nét even makkelijker maakt.
En precies op dat moment duiken ze op: fatburners. Pillen, poeders, drankjes of capsules die beloven dat je vet sneller verbrandt, je stofwisseling verhoogt, of minder trek hebt. Op de verpakking staan indrukwekkende claims en foto’s van fitte lichamen. Sommige merken gebruiken zelfs slogans als "wetenschappelijk bewezen" of "gebruikt door topsporters".
Als je worstelt met je gewicht, is het dan gek dat je denkt: Zou dit misschien toch kunnen helpen?
Nee, helemaal niet.
In deze blog neem ik je stap voor stap mee:
Wat zit er eigenlijk in fatburners?
Wat zeggen onafhankelijke, wetenschappelijke onderzoeken over de werking en veiligheid?
En belangrijker nog: wat kun je ervan verwachten in het echte leven — als je geen topsporter bent, maar gewoon een vrouw met een druk leven, die al zó vaak opnieuw is begonnen?
Ik beloof je geen oordeel, geen belerend vingertje. Wel eerlijkheid. En hopelijk inzicht, zodat je zelf kunt kiezen wat goed voor je is.
Laten we samen kritisch — én hoopvol — kijken naar de vraag:
Wat doen fatburners nou écht?
Een korte geschiedenis van fatburners
Fatburners lijken misschien iets van de laatste jaren, maar de wens om ‘vet weg te smelten’ met een pilletje is al bijna een eeuw oud. De zoektocht naar dat ene middeltje dat afvallen makkelijker maakt, begon al in het begin van de twintigste eeuw. En wat daarin vooral opvalt: veel stoffen die ooit werden ingezet, bleken later helemaal niet zo onschuldig. Sterker nog, sommige veroorzaakten ernstige gezondheidsproblemen
Begin 20e eeuw – Schildklierhormonen
In de jaren dertig werden synthetische schildklierhormonen voorgeschreven aan mensen met overgewicht. Deze hormonen verhoogden de stofwisseling, waardoor het lichaam meer energie verbruikte, zelfs in rust. Dat klonk als een effectieve manier om af te vallen — en in zekere zin werkte het ook zo.
Maar er kleefde een groot risico aan: het lichaam werd kunstmatig in een hyperactieve schildkliertoestand gebracht, wat leidde tot bijwerkingen zoals hartkloppingen, spierafbraak en in sommige gevallen zelfs levensbedreigende hartritmestoornissen. Wat begon als een medische interventie, eindigde vaak met schade die vele malen erger was dan het oorspronkelijke probleem.
- Jaren ‘50 en ‘60 – Amfetaminen
In de jaren vijftig en zestig waren amfetaminen populair als afslankmiddel. Ze onderdrukten de eetlust, gaven een opgejaagd gevoel van energie, en leken in eerste instantie een wondermiddel. Maar al snel werd duidelijk dat deze middelen verslavend werkten en ernstige bijwerkingen konden veroorzaken, zoals angst, hartproblemen en zelfs psychoses.
Wat begon als een hoopvol hulpmiddel om gewicht te verliezen, eindigde voor veel mensen in afhankelijkheid of ernstige gezondheidsproblemen. Rond de jaren zeventig werd het gebruik van amfetaminen voor gewichtsverlies dan ook grotendeels verboden.
- Jaren ’90 – Efedrine en de opkomst van stackers
In de jaren negentig kwam efedrine in opmars. Deze stof, van oorsprong afkomstig uit een plant (Ephedra), had een sterk stimulerend effect. Efedrine verhoogde de hartslag, versnelde de stofwisseling en werd al snel het actieve ingrediënt in talloze fatburners en zogenaamde “stackers” — supplementen waarin verschillende stimulerende stoffen werden ‘gestapeld’ voor een sterker effect.
En dat effect was er ook echt: mensen vielen er soms snel mee af. Maar tegen een hoge prijs. Efedrine kon leiden tot hoge bloeddruk, hartritmestoornissen, beroertes en zelfs plotselinge sterfgevallen. Na meerdere incidenten werd de stof in veel landen, waaronder Nederland, verboden.
- Jaren 2000 – DMAA en andere synthetische stimulanten
Na het verbod op efedrine kwam een nieuwe generatie stoffen op de markt, zoals DMAA (1,3-dimethylamylamine). Deze synthetische stimulant werd opnieuw in fatburners verwerkt — vaak onder andere namen, waardoor het minder opviel. Ook DMAA gaf gebruikers een energieboost en onderdrukte de eetlust, maar bleek opnieuw riskant. Hartproblemen, hoge bloeddruk en neurologische klachten werden gemeld, en ook deze stof werd uiteindelijk verboden.
Wat opvalt: telkens als een stof verboden werd, verscheen er snel een nieuwe variant op de markt — net buiten het bereik van de regelgeving.
- Nu – Kruidenextracten en synthetische cafeïnemixen
Tegenwoordig bestaan fatburners vooral uit mengsels van cafeïne (vaak in hoge doseringen), kruidenextracten zoals groene thee, guarana of capsaïcine, en soms vezels of vitaminen. Dat klinkt op papier veiliger dan de middelen van vroeger, maar ook nu blijven de effecten vaak beperkt — en de risico’s zijn niet altijd onschuldig, zeker bij hoge doseringen of combinatiegebruik.
Wat zijn stackers?
Stackers zijn een specifieke soort fatburners waarbij meerdere stimulerende ingrediënten in hoge doseringen gecombineerd worden. De naam komt van het idee dat je deze stoffen ‘stapelt’ — in het Engels: stacking. Het doel is om de effecten te versterken: meer energie, minder eetlust, snellere vetverbranding.
In de praktijk betekent dit dat je vaak een flinke lading cafeïne binnenkrijgt, samen met stoffen als synefrine, groene thee-extract of yohimbine. Veel stackers zijn ontworpen om je letterlijk op te peppen — en dat voel je ook.
Hoe werken stackers?
Stackers bevatten meestal:
- Cafeïne – Stimuleert de stofwisseling en verhoogt de hartslag.
- Synefrine – Een minder krachtige vervanger van efedrine.
- Groene thee-extract – Bevat catechinen die vetverbranding kunnen stimuleren.
- Yohimbine – Bevordert vetmobilisatie, maar kan angst en hartkloppingen veroorzaken.
Zijn stackers gevaarlijk?
Stackers bevatten vaak hoge doseringen stimulerende middelen, wat kan leiden tot:
- Hoge bloeddruk en hartkloppingen
- Angst en slapeloosheid
- Maagklachten en misselijkheid
Hoewel stackers nog steeds online worden verkocht, worden ze in Nederland streng gecontroleerd. Dit betekent dat producten die in reguliere (Nederlandse) winkels of via erkende webshops worden verkocht, meestal voldoen aan de Europese en Nederlandse wetgeving. Maar dat betekent niet automatisch dat ze veilig zijn of dat ze geen nadelen hebben.
Zelfs wanneer stackers legaal zijn, bevatten ze vaak extreem hoge doseringen stimulerende middelen zoals cafeïne en synefrine. Dit kan leiden tot een verhoogde hartslag, hoge bloeddruk, angstgevoelens en slaapproblemen. Voor mensen met onderliggende gezondheidsproblemen, zoals hart- en vaatziekten of een hoge bloeddruk, kunnen deze supplementen zelfs ronduit gevaarlijk zijn.
Daarnaast is het belangrijk om te beseffen dat niet alle stackers die online worden verkocht, legaal of veilig zijn. Er zijn veel buitenlandse webshops die producten aanbieden die verboden stoffen bevatten, zoals DMAA of efedrine. Omdat online aankopen vaak buiten de controle van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) vallen, kunnen consumenten zonder het te weten gevaarlijke producten binnenkrijgen.
Kort gezegd: ook al worden stackers in Nederland streng gecontroleerd, dit betekent niet dat ze zonder risico zijn. Ze kunnen nog steeds flinke bijwerkingen veroorzaken en zijn zeker geen gezonde of duurzame oplossing voor gewichtsverlies.
Hoeveel mensen gebruiken fatburners?
In Nederland zijn geen exacte cijfers bekend, maar de markt voor afslanksupplementen is groot. In de VS gebruikt bijna 15% van de volwassenen afslankproducten. Aangezien in Nederland 50% van de volwassenen overgewicht heeft (waarvan 15% obesitas), is het aannemelijk dat ook hier veel mensen fatburners proberen.
Hoewel specifieke cijfers over het gebruik van fatburners in Nederland ontbreken, kunnen we de omvang van de markt voor afslanksupplementen wel enigszins inschatten. In de eerste 48 weken van 2020 was de omzet van dieetproducten, waaronder afslanksupplementen, dieetshakes en dieetrepen, in Nederland €127 miljoen. Ter vergelijking: in dezelfde periode in 2019 bedroeg de omzet €118 miljoen.
Daarnaast is de totale markt voor voedingssupplementen in Nederland in 2020 gegroeid naar €693 miljoen, een stijging van 3,4% ten opzichte van 2019. Hoewel dit cijfer alle supplementen omvat, niet alleen afslankproducten, geeft het wel aan dat de markt aanzienlijk is.
Deze cijfers suggereren dat een aanzienlijk aantal Nederlanders afslanksupplementen gebruikt. Echter, veel van deze producten worden verkocht zonder strenge regulering, wat betekent dat ze soms ingrediënten bevatten waarvan de veiligheid en effectiviteit discutabel zijn. Het is daarom belangrijk om kritisch te zijn bij het gebruik van dergelijke producten en, indien nodig, professioneel advies in te winnen.
Wat zit er in fatburners – en werkt het echt?
Fatburners bestaan zelden uit één stof. Meestal is het een cocktail van ingrediënten die samen zouden moeten zorgen voor meer vetverbranding, minder eetlust of meer energie. Maar wat zit er nu echt in? En belangrijker nog: wat zegt de wetenschap over de werking?
Hieronder neem ik je mee langs de meestvoorkomende stoffen die je tegenkomt in Nederlandse fatburners — met per ingrediënt: hoe het zou moeten werken, en wat er daadwerkelijk van klopt.
1. Cafeïne – Werkt een beetje
Cafeïne is waarschijnlijk het meest onderzochte en gebruikte ingrediënt in fatburners. Het wordt vaak toegevoegd vanwege de stimulerende werking op het zenuwstelsel en het potentiële effect op vetverbranding.
Hoe zou het werken?
Cafeïne verhoogt de afgifte van adrenaline, een hormoon dat de afbraak van vetcellen stimuleert. Dit vet wordt vervolgens beschikbaar als energiebron. Daarnaast verhoogt cafeïne de stofwisseling licht, waardoor het lichaam in rust iets meer calorieën verbrandt. Ook onderdrukt het tijdelijk de eetlust, waardoor sommige mensen minder calorieën binnenkrijgen.
Wat zegt de wetenschap?
Onderzoek laat zien dat cafeïne de stofwisseling met ongeveer 3-11% kan verhogen, afhankelijk van de dosering en gevoeligheid van de persoon. Dit effect is echter tijdelijk en vermindert bij regelmatig gebruik, omdat het lichaam zich aanpast. Cafeïne kan bijdragen aan vetverlies, maar het effect is bescheiden en alleen effectief in combinatie met een caloriebeperkend dieet en beweging.
Er zit echter een keerzijde aan: cafeïne stimuleert niet alleen de vetverbranding, maar kan ook de slaapkwaliteit negatief beïnvloeden. Slapeloosheid of een verstoord slaapritme door te veel cafeïne kan juist averechts werken als je wilt afvallen. Een tekort aan slaap beïnvloedt de hormonen die je honger- en verzadigingsgevoel reguleren, zoals ghreline en leptine. Dit kan leiden tot een verhoogde eetlust, meer trek in suikerrijke of calorierijke voeding en een grotere kans op overeten. Bovendien heeft een slecht slaapritme een negatief effect op de insulinegevoeligheid, wat de vetopslag kan bevorderen. Een indirect effect, maar toch, voor veel mensen wel een realistisch effect.
Bij het gebruik van fatburners met cafeïne is het daarom belangrijk om rekening te houden met de timing van inname. Gebruik ze niet te laat op de dag en wees je bewust van je totale cafeïne-inname uit andere bronnen zoals koffie, thee en energiedrankjes. Een goede nachtrust is essentieel voor gewichtsverlies, en als cafeïne dit belemmert, kan het op de lange termijn juist contraproductief werken.
2. Groene thee-extract – Matig bewijs
Groene thee-extract is een populaire toevoeging aan fatburners vanwege de catechinen en cafeïne die het bevat.
Hoe zou het werken?
De catechinen in groene thee, met name epigallocatechinegallaat (EGCG), zouden helpen bij het verhogen van de vetverbranding door de afbraak van vetcellen te bevorderen. EGCG zou samen met cafeïne een synergetisch effect hebben, waardoor het lichaam efficiënter vet gebruikt als energiebron.
Wat zegt de wetenschap?
Sommige studies tonen aan dat groene thee-extract de stofwisseling licht kan verhogen en mogelijk helpt bij vetverlies, vooral in combinatie met cafeïne. Het effect is echter klein en varieert sterk per persoon. Mensen die al veel cafeïne binnenkrijgen, lijken minder baat te hebben bij groene thee-extract.
3. Glucomannan – Kan helpen met minder eten
Glucomannan is een oplosbare vezel afkomstig van de konjacwortel en wordt vooral toegevoegd aan fatburners vanwege het effect op verzadiging.
Hoe zou het werken?
Wanneer glucomannan wordt ingenomen met water, zwelt het op in de maag en vormt een gelachtige substantie. Hierdoor duurt het langer voordat de maag leeg is, wat kan bijdragen aan een langer verzadigd gevoel en een verminderde calorie-inname.
Wat zegt de wetenschap?
Onderzoek toont aan dat glucomannan inderdaad kan helpen om minder te eten door het verzadigingsgevoel te verhogen. Het draagt echter niet direct bij aan een verhoogde vetverbranding. De effectiviteit hangt sterk af van de combinatie met een caloriebeperkend dieet. Bovendien kan het bij sommige mensen spijsverteringsklachten zoals een opgeblazen gevoel en winderigheid veroorzaken.
4. L-carnitine – Nauwelijks effect
L-carnitine is een aminozuur dat een rol speelt in de vetstofwisseling van het lichaam.
Hoe zou het werken?
L-carnitine is betrokken bij het transport van vetzuren naar de mitochondriën, de energiefabrieken van de cellen, waar ze worden omgezet in energie. Het idee is dat een hogere beschikbaarheid van L-carnitine ervoor zorgt dat het lichaam efficiënter vet als brandstof gebruikt.
Wat zegt de wetenschap?
Hoewel L-carnitine cruciaal is voor de vetstofwisseling, blijkt uit onderzoek dat suppletie bij gezonde mensen nauwelijks effect heeft op vetverlies. Het lichaam kan meestal zelf voldoende L-carnitine aanmaken uit voeding. Alleen bij mensen met een tekort, zoals ouderen of vegetariërs, kan suppletie mogelijk enige voordelen bieden.
5. CLA (geconjugeerd linolzuur) – Twijfelachtig bewijs
CLA is een vetzuur dat van nature voorkomt in vlees en zuivelproducten en wordt gepromoot als een vetverbrander.
Hoe zou het werken?
CLA zou vetopslag verminderen door enzymen te beïnvloeden die betrokken zijn bij vetopslag en vetverbranding. Het zou de afbraak van vet bevorderen en tegelijkertijd de spiermassa behouden.
Wat zegt de wetenschap?
Onderzoek naar CLA is tegenstrijdig. Sommige studies laten een klein effect zien op vetverlies, terwijl andere geen significante verschillen aantonen. Het effect is, als het al aanwezig is, minimaal. Daarnaast zijn er aanwijzingen dat langdurig gebruik de insulinegevoeligheid kan verlagen, wat ongunstig kan zijn voor de stofwisseling.
6. Guarana - Nauwelijks effect
Guarana is een plant die van nature rijk is aan cafeïne en vaak in fatburners wordt gebruikt als een alternatieve bron van stimulatie.
Hoe zou het werken?
Omdat guarana veel cafeïne bevat, zou het de stofwisseling verhogen en vetverbranding stimuleren op een vergelijkbare manier als gewone cafeïne. Het wordt langzamer opgenomen dan gewone cafeïne, waardoor het een langduriger stimulerend effect zou kunnen hebben.
Wat zegt de wetenschap?
Het effect van guarana komt grotendeels neer op het effect van cafeïne. Het kan energie verhogen en mogelijk helpen bij het verminderen van de eetlust, maar de directe impact op vetverlies is beperkt.
7. Hete peper (Capsaïcine) - Matig bewijs
Capsaïcine is de werkzame stof in hete pepers en wordt vaak toegevoegd aan fatburners vanwege de veronderstelde thermogene effecten.
Hoe zou het werken?
Capsaïcine zou de warmteproductie van het lichaam verhogen, wat leidt tot een verhoogde energieverbranding en mogelijk een licht verhoogde vetoxidatie. Ook wordt gesuggereerd dat capsaïcine de eetlust iets kan verminderen.
Wat zegt de wetenschap?
Studies laten zien dat capsaïcine een bescheiden effect kan hebben op de stofwisseling, maar de impact op vetverlies is klein. De verhoogde calorieverbranding is vaak niet significant genoeg om een groot verschil te maken.
8. Chroom - Nauwelijks effect
Chroom is een mineraal dat vaak wordt toegevoegd aan fatburners vanwege de invloed op de bloedsuikerspiegel.
Hoe zou het werken?
Chroom zou de insulinegevoeligheid verbeteren, waardoor het lichaam beter in staat is om glucose te verwerken en vetopslag mogelijk wordt verminderd. Sommige fabrikanten claimen dat chroom helpt om trek in suiker te verminderen.
Wat zegt de wetenschap?
Onderzoek naar chroom en gewichtsverlies is gemengd. Sommige studies tonen een klein positief effect op bloedsuikerregulatie, maar de invloed op vetverlies is minimaal of afwezig.
9. B-vitamines - Nauwelijks effect
B-vitamines worden soms toegevoegd aan fatburners met het idee dat ze de energieproductie ondersteunen.
Hoe zou het werken?
B-vitamines spelen een belangrijke rol bij de stofwisseling van koolhydraten, vetten en eiwitten. Ze helpen energie vrij te maken uit voeding, waardoor ze theoretisch een rol zouden kunnen spelen in een verhoogd energieniveau.
Wat zegt de wetenschap?
B-vitamines zijn essentieel voor een goed functionerend metabolisme, maar extra suppletie leidt niet tot een snellere vetverbranding, tenzij er een tekort is.
10. White Kidney Bean (Witte Bonenextract) - Matig effect
White Kidney Bean-extract wordt vaak verkocht als een "koolhydraatblokker".
Hoe zou het werken?
Het bevat een enzymremmer die de afbraak en opname van zetmeel in de darmen kan verminderen, waardoor minder calorieën uit koolhydraten worden opgenomen.
Wat zegt de wetenschap?
Sommige studies laten zien dat witte bonenextract een klein effect kan hebben op de opname van koolhydraten, maar het effect op vetverlies is beperkt. Bovendien werkt het alleen bij maaltijden die veel zetmeel bevatten.
Hoe misleidend zijn de claims van fatburners?
Veelgebruikte misleidende claims:
"Wetenschappelijk bewezen!"
Deze claim kom je vaak tegen op verpakkingen van fatburners, maar in de praktijk stelt het meestal weinig voor. Vaak is het bewijs gebaseerd op kleine of slecht opgezette studies, of zelfs alleen op dierproeven in plaats van onderzoek bij mensen. Eén positieve studie – vaak met methodologische gebreken – is dan voldoende om een marketingafdeling los te laten op een krachtige slogan.
Wat er zelden bij vermeld wordt, is dat de meeste gezondheidsclaims op voedingssupplementen in Europa helemaal niet goedgekeurd zijn. In feite liggen er nog honderden claims over vetverbranding en metabolisme “te wachten” op goedkeuring bij de Europese voedselautoriteit (EFSA). Tot die tijd mogen ze officieel niet gebruikt worden, maar fabrikanten zoeken de grenzen van de wet op of gebruiken vage bewoordingen om het toch te suggereren.
Dat iets "wetenschappelijk onderbouwd" wordt genoemd, betekent dus nog lang niet dat er overtuigend, hoogwaardig bewijs is – laat staan dat het product ook écht werkt in de dagelijkse praktijk, bij echte mensen, met echte leefstijlproblemen.
"Stimuleert de vetverbranding"
Deze claim klinkt alsof je lichaam direct overschakelt op vetverbranding zodra je een fatburner neemt. Maar dat is een sterk versimpelde voorstelling van zaken. In werkelijkheid kunnen sommige ingrediënten, zoals cafeïne of capsaïcine, bij hoge doseringen in theorie het aandeel vet dat als brandstof wordt gebruikt licht verhogen. Denk aan een tijdelijke toename van de energieverbranding met 50 tot 100 calorieën per dag — wat in de praktijk neerkomt op marginaal verschil.
Maar: dat effect is lang niet gegarandeerd. Bij veel mensen treedt er helemaal geen meetbare toename in vetverbranding op, zeker niet bij standaard doseringen in commerciële supplementen. De variatie tussen individuen is groot, en het lichaam past zich bovendien snel aan aan deze stoffen. Wat in het begin misschien een klein effect heeft, werkt na enkele dagen of weken al veel minder — of helemaal niet meer.
Bovendien: zelfs als er tijdelijk meer vet verbrand wordt, betekent dat nog niet dat je lichaam daadwerkelijk vetmassa kwijtraakt. Vetverlies treedt alleen op bij een negatieve energiebalans. Je kunt dus prima meer vet verbranden én tegelijk vet opslaan, als je meer eet dan je verbruikt.
Kortom: "stimuleert de vetverbranding" is een vage claim die soms opgaat in gecontroleerde laboratoriumomstandigheden, maar in de praktijk meestal géén relevant effect oplevert. En als het al iets doet, dan is het effect klein, kortdurend en afhankelijk van allerlei andere factoren — zoals dieet, slaap, training en genetische aanleg.
"Gebruikt door topsporters"
Deze claim wekt de indruk dat als een topsporter een bepaald supplement gebruikt, het automatisch effectief en veilig is. Maar dat is een misleidend simplisme. Allereerst geldt: veel topsporters worden gesponsord door supplementmerken en krijgen betaald om producten aan te prijzen. Hun ‘gebruik’ zegt daarmee vooral iets over commerciële samenwerking — niet over wetenschappelijke onderbouwing of effectiviteit.
Daarnaast moeten we niet vergeten dat topsport een wereld op zich is. Topsporters leven extreem gecontroleerd, trainen meerdere keren per dag, hebben persoonlijke voedingscoaches, sportartsen, en vaak genetische voordelen. Het minimale effect dat een supplement mogelijk heeft, kan bij hen net het verschil maken tussen plek 1 of 2. Maar dat betekent niet dat hetzelfde product ook relevant of werkzaam is voor de gemiddelde consument, die een heel andere leefstijl en doelstelling heeft.
Bovendien zijn er genoeg voorbeelden van sporters die supplementen gebruiken die bij nader inzien geen bewezen effect hadden — of zelfs verboden stoffen bleken te bevatten. Het gebruik van een product door een topsporter is dus geen bewijs van werking, maar eerder een marketingstrategie. En in sommige gevallen zelfs een risico: supplementen die online verkocht worden bevatten niet zelden ongewenste of niet-aangegeven stoffen, wat voor (top)sporters kan leiden tot een dopingovertreding.
Kortom: het feit dat een topsporter een supplement gebruikt of promoot, zegt niets over de effectiviteit voor jou. Het is vooral een slimme marketingtruc die inspeelt op bewondering, niet op bewijs.
"100% natuurlijk, dus veilig"
Deze claim speelt in op het idee dat 'natuurlijk' automatisch betekent dat iets gezond of onschadelijk is. Het klinkt geruststellend: planten, kruiden en extracten uit de natuur zouden mild, vertrouwd en veilig zijn — in tegenstelling tot 'chemische' of synthetische stoffen. Maar die redenering klopt niet. In werkelijkheid zegt ‘natuurlijk’ helemaal niets over de veiligheid of effectiviteit van een stof.
Er zijn talloze voorbeelden van natuurlijke stoffen die potentieel gevaarlijk zijn, zeker in geconcentreerde vorm zoals in supplementen. Denk aan efedrine, een stimulerend middel dat van nature voorkomt in de plant Ephedra sinica. Het werd jarenlang gebruikt in fatburners en afslankmiddelen, totdat het werd verboden vanwege ernstige bijwerkingen zoals hartkloppingen, beroertes en sterfgevallen. Ook andere ‘natuurlijke’ stoffen zoals yohimbine (uit de bast van de Yohimbe-boom) kunnen bijwerkingen veroorzaken zoals angst, hoge bloeddruk of hartproblemen.
Het probleem is dat natuurlijke stoffen vaak worden verwerkt in geconcentreerde extracten of gecombineerd met andere stimulerende middelen, waardoor het effect veel krachtiger (en risicovoller) is dan wanneer je het in de oorspronkelijke vorm uit voeding of planten binnenkrijgt. Bovendien is de dosering in supplementen vaak onnauwkeurig, zeker bij producten van dubieuze herkomst of via online verkoop.
De term ‘100% natuurlijk’ is wettelijk niet beschermd en wordt veel gebruikt als marketingtruc. Fabrikanten weten dat consumenten dit associëren met gezond, zacht of betrouwbaar — terwijl het in werkelijkheid niets zegt over de werkzaamheid of veiligheid van het product.
Kortom: natuurlijk betekent niet automatisch veilig. Net als bij synthetische stoffen moet je kritisch kijken naar wat een stof doet in het lichaam, bij welke dosis, en bij wie. En vooral: wat er wel of juist niet bewezen is over de effecten en risico’s.
"Snelle resultaten zonder dieet of beweging"
Deze claim is misschien wel de meest misleidende van allemaal — en tegelijk de meest verleidelijke. Wie wil er nou niet snel resultaat zonder moeite? Vooral als je al jaren worstelt met je gewicht, kan de belofte van een shortcut onweerstaanbaar voelen. Maar laten we eerlijk zijn: geen enkel supplement, hoe krachtig het ook klinkt, kan vetverlies realiseren zonder dat je minder calorieën binnenkrijgt dan je verbruikt.
Vetverlies draait in de kern altijd om één ding: een negatieve energiebalans. Dat betekent simpelweg dat je lichaam meer energie verbruikt dan je via voeding binnenkrijgt. Alleen dan wordt het gedwongen om vetreserves aan te spreken. Dit principe is keihard en geldt voor iedereen, ongeacht je leeftijd, metabolisme of welke fatburner je ook slikt.
Supplementen kunnen hooguit een kleine ondersteunende rol spelen, zoals het iets verhogen van je rustmetabolisme of het tijdelijk onderdrukken van je eetlust. Maar die effecten zijn klein en vaak van korte duur. Zonder aanpassing van je eetgedrag en mate van beweging, verandert er niets fundamenteels.
Wat ook belangrijk is om te benoemen: de belofte van "snelle resultaten" wekt niet alleen valse hoop, maar kan ook je motivatie ondermijnen. Als het supplement niets doet — wat vaak het geval is — voelt het alsof je opnieuw faalt, terwijl het product nooit een eerlijke kans van slagen had zonder leefstijlaanpassingen.
Kortom: vetverlies zonder dieet of beweging bestaat niet. Wie iets anders beweert, verkoopt je een illusie. Supplementen kunnen geen wetten van thermodynamica omzeilen. Het zijn hooguit hulpmiddelen — en vaak nog twijfelachtige ook.
Waarom werken fatburners meestal niet?
Er zijn mensen die zweren bij een bepaald supplement. En ja, sommige ingrediënten kunnen in theorie een klein steuntje in de rug geven. Maar voor de overgrote meerderheid van gebruikers leveren fatburners simpelweg niet het resultaat op waar ze op hopen. En dat komt niet doordat jij iets verkeerd doet — het ligt aan hoe deze producten werken (of juist niet werken).
Hier zijn de drie belangrijkste redenen waarom fatburners zelden echt het verschil maken:
1. Het effect is minimaal
Zelfs de best onderzochte fatburners — zoals cafeïne of capsaïcine — verhogen het energieverbruik maar heel beperkt. Denk aan een extra verbranding van 50 tot maximaal 100 calorieën per dag. Dat is ongeveer één boterham met pindakaas.
Als je verder niets verandert aan je voedingspatroon of leefstijl, is dat simpelweg niet genoeg om merkbaar vet te verliezen. Zeker niet op de lange termijn.
2. Je lichaam past zich snel aan
Veel fatburners werken met stimulerende middelen, zoals cafeïne of synefrine. Die stoffen kunnen tijdelijk effect hebben, maar je lichaam is slim en past zich aan. Dat betekent dat het effect op je stofwisseling na verloop van tijd steeds kleiner wordt.
Wat in de eerste week misschien nog energie gaf of je eetlust wat dempte, doet na een paar weken vaak nauwelijks nog iets. Het lichaam ontwikkelt tolerantie, waardoor je steeds meer nodig hebt voor hetzelfde effect — en dat maakt het al snel ineffectief of zelfs riskant.
3. Vetverlies draait altijd om een energiebalans
Dit is misschien niet het antwoord waar je op hoopt, maar het is wel de basis van alle betrouwbare kennis over afvallen: vetverlies ontstaat alleen wanneer je méér energie verbruikt dan je binnenkrijgt. Dat noemen we een negatieve energiebalans.
Fatburners kunnen dat proces niet omzeilen. Geen enkel ingrediënt, hoe veelbelovend ook, kan vet wegsmelten zonder dat je lichaam in een situatie komt waarin het vet móét aanspreken als energiebron.
Je kunt dus in theorie vet ‘verbranden’, maar als je tegelijkertijd méér eet dan je verbruikt, wordt dat vet gewoon weer aangevuld. Er verandert dan niks aan je vetmassa.
Conclusie: Zijn fatburners en stackers het waard?
Als je al veel hebt geprobeerd om af te vallen en het gevoel hebt dat niets écht helpt, dan is het volkomen begrijpelijk dat je je hoop vestigt op iets als een fatburner. Het idee dat er een supplement bestaat dat je net dat duwtje in de rug geeft, klinkt verleidelijk. Zeker als je al jaren aan het worstelen bent met je gewicht, je zelfbeeld of simpelweg je energie.
Maar op basis van wat we tot nu toe weten uit onafhankelijk wetenschappelijk onderzoek, moet je eerlijk zijn: in de meeste gevallen zijn fatburners en stackers het simpelweg niet waard.
Sommige ingrediënten, zoals cafeïne of capsaïcine, kunnen theoretisch een klein effect hebben. Je stofwisseling kan tijdelijk iets versnellen, of je eetlust kan even iets minder worden. Maar deze effecten zijn meestal bescheiden, duren vaak kort, en verdwijnen snel als je lichaam eraan gewend raakt. Bovendien merk je er in het dagelijks leven zelden iets van, zeker als je niet ook je voeding, beweging en slaap aanpast.
En misschien nog belangrijker: geen enkel supplement kan de basisprincipes van vetverlies veranderen. Zonder een negatieve energiebalans – dus zonder dat je lichaam meer energie verbruikt dan je binnenkrijgt – verlies je geen vet. Daar helpt geen enkel potje tegen, hoe krachtig de ingrediënten ook klinken.
Daarbij komt dat veel producten niet goed gecontroleerd worden. De precieze samenstelling is vaak onduidelijk, de doseringen zijn soms extreem hoog en de veiligheid staat lang niet altijd voorop. Vooral bij stackers of fatburners die je online bestelt, weet je vaak niet wat je binnenkrijgt. En dat brengt risico’s met zich mee – terwijl het resultaat meestal uitblijft.
De afslankindustrie verdient miljarden aan onze hoop. Aan de wens dat er iets is dat het makkelijker maakt. Dat is een menselijke wens, en helemaal niet gek. Maar juist daarom is het zo belangrijk om eerlijk te kijken naar wat wel en niet werkt.
Wil je echt investeren in jezelf? Kies dan voor iets dat op de lange termijn verschil maakt. Een manier van eten die bij je past. Meer inzicht in je gedrag en patronen. Beweging die je volhoudt. Voldoende slaap. En vooral: mildheid voor jezelf. Want dát is de basis waarop blijvende verandering ontstaat – niet in een potje met loze beloften.